خواص درمانی گیاه زنیان

فواید و موارد استفاده زنیان

 

زنیان گیاهی دارویی و پرخاصیت است که برای تقویت و بهبود عمکرد سیستم گوارش، معده، اعصاب، پوست و مو و... اثر برخش بوده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گیاه علاوه بر کاربرد‌ در طب سنتی، در دارو‌های نوین و صنایع غذایی نیز کاربرد دارد. در ادامه با بیتوته باشید تا با خواص بی‌نظیر گیاه زنیان به طور کامل آشنا شوید.

گیاه‌شناسی زنیان

گیاه زنیان را با نام های دیگری همچون انیسون بری، کمون حبشی، اجوان، اسپری کای و نانخواه نیز می‌شناسند. زنیان گیاه علفی یک ساله، به ارتفاع 30 تا 90 سانتی متر است که به شکل خودرو در نواحی شرقی هند، ایران و مصر می روید. برگ هایی با بریدگی های نازک و ظریف و گل هایی به رنگ سفید و مجتمع به صورت چتر مرکب دارد. میوه زنیان کوچک، بیضوی، به رنگ قهوه ای مایل به زرد است. زنیان با با گیاهان رازیانه، بادیان رومی، شِوید و زیره به یک خانواده تعلق دارد. این گیاه عطر و بوی قوی و شبیه به آویشن و طعمی تند دارد.

 

ارزش غذایی دانه‌ی زنیان

هر ۱۰۰ گرم از دانه‌ی زنیان دارای ۱۷/۱ درصد پروتئین، ۲۱/۸ درصد چربی، ۷/۹ درصد موادمعدنی، ۲۱/۲ درصد فیبر و ۲۴/۶ درصد کربوهیدرات می‌باشد. همچنین دانهٔ زنیان حاوی کلسیم، تیامین، ریبوفلاوین، فسفر، آهن و نیاسین است.

 

مزاج زنیان

مزاج این گیاه گرم و خشک است و معمولا برای گرم کردن سیستم گوارشی و برای تسهیل عمل هضم از آن استفاده می شود. لذا نسبتا قوی بوده، یعنی باید در مصرف آن احتیاط کرده و برای استفاده طولانی، حتما با نظر پزشک باشد. طبیعتاً افراد با مزاج گرم سعی کنند از این گیاه استفاده زیاد نداشته و یا اگر استفاده می کنند، به عنوان مصلح آن، از کمی سنکجبین استفاده کنند.

گیاه زنیان

 

خواص گیاه زنیان

- خاصیت میکرب‌کشی:

گیاه زنیان از گیاهان دارویی مفید است که خاصیت میکرب کشی دارد. همچنین از آن به عنوان ضد قارچ پوستی نیز می‌توان استفاده کرد. از اسانس زنیان تحت نام " آجوان اُیل " در هندوستان به عنوان یک ضد میکروب قوی(مشابه تیمول) استفاده می شود. زنیان ضد میکروبهایی نظیر سالمونلا تیفوزا، میکروسپوریوم و اشرشیاکلی میباشد. 

 

- بهبود سیستم گوارش:

زنیان یکی از گیاهان دارویی بسیار مفید است که برای درمان مشکلات معده از آن استفاده می‌کنند. این گیاه برای دفع سنگ های ادراری نیز مفید است. این گیاه ضد نفخ و از بین برنده بادهای تشکیل شده داخل بدن و سیستم گوارش است و لذا برای رفع برخی از انواع پیچ خوردن روده و قولنج مفید است. همچنین این گیاه برای مشکلات قاعدگی اعم از دیر باز شدن قاعدگی یا قاعده نشدن به موقع مخصوصا در سرد مزاجان نیز استفاده می‌شود.

 

- خواص زنیان برای لاغری:

عرق زنیان یکی از عرقیات گرم و موثر در هضم غذاست و بنابراین با هضم بهتر غذا، مانع از انباشته شدن چربی در بدن میگردد. از خواص زنیان تقویت معده و معالجه سوء هاضمههای ناشی از ضعف و کمی نیرو است که به جذب بهتر و موثرتر مواد غذایی کمک کرده و مانع از بروز چاقی می شود.زنیان خاصیت مسهل بودن دارد، لذا باعث دفع سریع غذا و غیر قابل دسترس کردن غذا برای جذب بدن شده و به تبع از انباشته شدن چربی و ایجاد چاقی جلوگیری میکند.کند.

 

- رفع گرفتگی عضلات:

عرق زنیان معمولاً برای گرفتگی های عضلانی ناشی از سردی و حتی درجات خفیفی از حالت شبه فلج توصیه شده است و برای بعضی از لرزش های بدن که طبیعتاً ناشی از سردی باشد استفاده می شود.

 

- تقویت اعصاب:

این گیاه برای تقویت مغز و اعصاب مفید است که گاهی همراه با دارچین و گل گاو زبان هم قابل استفاده است.

 

- بهبود اختلالات تنفسی:

با توجه به اینکه سیستم تنفسی به سردی حساس است و سرما موجب اسپاسم و انقباض مجاری تنفسی شده و سردی مزاج باعث ترشح و ماندن ترشحات در سیستم ریوی می شود، زنیان و عرق آن می تواند با نرم و رقیق کردن و لذا دفع ترشحات تنفسی، برای برخی انواع سرفه و برونشیت یا ذات الریه یا تنگی نفس مفید باشد.

 

- خواص زنیان بر پوست و مو:

زنیان دارای خواص ضد التهابی و ضد باکتری است که می تواند به پیشگیری و درمان آکنه و جوش صورت کمک کند. همچنین دانه های زنیان دارای مقادیر بالای آنتی اکسیدان ها هستند که از این فرآیند جلوگیری کرده و احتمال سفیدی زودرس مو ها را کاهش می دهد.

موارد احتیاط و منع مصرف زنیان

 

خواص عرق زنیان

ضد نفخ

ضد انگل و قارچ

باد شکن

ضد ترشی معده

ضد تهوع

خلط آور و تقویت معده

مقوی قوای gnc

هضم غذا

سوء هاضمه

رفع گرفتگی گوش

مفید برای ترک اعتیاد مواد مخدر

ضد تشنج

سکسکه

مفید برای بیماریهای عصبی

 

سایر کاربرد های زنیان

زینیان از قدیم به عنوان ادویه و نگه دارنده ی مواد غذایی مورد استفاده بوده است. همچنین در تهیه پودر کاری، ترشیجات، بیسکویت و مواد خوراکی دیگر به کار می رود. این گیاه در صابون سازی و عطرسازی کاربرد دارد. از رایحه این گیاه، که از میوه های آن به دست می آید، در دهان شویه ها و خمیردندان ها استفاده می گردد. یکی دیگر از کاربردهای زینیان به عنوان ضد کرم و ضد حشره است.

 

موارد احتیاط و منع مصرف

افراد گرم مزاج نبایستی از این عرق استفاده کنند و در صورت لزوم به مقدار کم و همراه با گیاهان دارویی سرد مانند عرق شاتره و کاسنی مصرف نمایند.

همچنین استفاده از این عرق در زنان باردار، کودکان زیر 7 سال و افراد دارای اختلالات غده تیروئید بایستی با احتیاط همراه باشد.

 

 

گردآوری: بخش سلامت بیتوته

خواص درمانی کرفس کوهی(کلوس)

کرفس کوهی گیاهی بومی از خانواده چتریان است که به صورت وحشی در ایران رشد می کند که اندام هوایی این گیاه در طب سنتی برای درمان فشارخون، زخم و التهاب استفاده می شود.

از سالیان دراز کرفس کوهی به علت اثرات ضد درد، ضد التهاب، آرام‌بخش و ضد سرفه مورد استفاده بوده است. همچنین این گیاه دارای اثرات ضد ویروس، ضد دیابت، ضد سرطان بوده و آن را به عنوان عامل پیشگیری کننده از زخم معده مطرح می‌کنند.

 کرفس کوهی در مداوای اضطراب، استرس، انواع اختلالات گوارشی بالاخص بیماری‌های التهابی روده از قبیل کرون و کولیت و بیماری‌های روماتیسمی موثر است.
 
بذر کرفس کوهی اشتها آور است و در مهار رشد تومور معده و محافظت از کبد تأثیر مفیدی دارد. ضمن اینکه استفاده‌ از آن و نیز جوشانده ریشه گیاه کرفس برای درمان علائم آنفلوانزا، سرماخوردگی، سرفه‌های شدید و تنگی نفس نافع می‌باشد.

از اندام‌های گیاه برای رفع معده درد، درمان التهاب مفاصل و روماتیسم و تصفیه خون استفاده می‌شود. همچنین کرفس کوهی در درمان چربی خون بالا، پرفشاری خون، انواع اختلالات قلبی عروقی و کمردرد کاربرد خوبی دارد.
 
علاوه بر اثرات دارویی، اسانس موجود در بذور و ریشه گیاه باعث جذب حشرات و تسهیل عمل گرده‌افشانی، دور نمودن بعضی حیوانات و آفات گیاهی و محافظت در برابر آسیب‌های ناشی از افزایش گرما می‌شود.

برگ، ساقه و گل کرفس جهت تهیه فرآورده‌هایی از قبیل ترشی و شور کرفس کوهی و یا استفاده در پخت برخی از غذاها مثل سوپ و یا همراه با ماست و نیز به صورت پودر خشک برای معطر کردن دوغ قابل استفاده است. متاسفانه برخی از عشایر یا بومیان مناطق دامنه‌های زاگرس که رستنگاه اصلی این گیاه معطر است، به منظور استفاده از قسمت‌های مختلف ریشه غده مانند آن، زمینه ریشه‌کنی این گیاه پرخاصیت را فراهم کرده اند که این شیوه تهدیدکننده حیات و بقای این گونه منحصربه فرد گیاهی شده و باید به شدت از آن پرهیز شود.

 فواید کرفس‌کوهی برای جلوگیری از فشارخون
در یک پروژه تحقیقاتی اثر عصاره هیدروالکلی کرفس کوهی بر میزان فشار خون مورد بررسی قرار گرفت که نشان داد سبب پیشگیری و کاهش پرفشاری خون می شود. اثرات ضد فشار خون و آنتی اکسیدانی عصاره هیدروالکلی کرفس کوهی بر فشار خون ناشی از دگزامتازون پیشنهاد می‌شود اما مطالعات بیشتری برای یافتن مکانیسم اثر دقیق این داروی گیاهی مورد نیاز است. در این تحقیق، برای القای فشار خون، دگزامتازون به صورت زیر جلدی به مدت 14 روز بر روی افراد مورد مطالعه تجویز شد که در گروه پیشگیری، تجویز خوراکی عصاره هیدروالکلی کرفس کوهی چهار روز قبل از تجویز دگزامتازون آغاز شد و تا پایان دوره (بین یک تا 18 روز) ادامه یافت و در گروه درمانی، عصاره هیدروالکلی کرفس کوهی از روز 8 تا 14 تجویز شد. دگزامتازون به طور معناداری فشار خون سیستولیک را افزایش داد. تجویز عصاره هیدروالکلی کرفس کوهی، سبب پیشگیری و کاهش پرفشاری خون ناشی از دگزامتازون در گروه های درمانی و پیشگیری شد.
 
اثر کرفس کوهی بر چربی خون بیماران مصرف کننده لواستاتین
فلاونوییدها یک گروه از ترکیبات پلی فنولیک می باشند و با کاهش خطر بیماری های قلبی رابطه دارند. کرفس کوهی یا همان کلوس، گیاهی حاوی فلاوونویید است. لذا در این تحقیق اثر کرفس کوهی بر فاکتورهای خونی مربوط به چربی به عنوان عامل آترواسکلروز و بیماری های قلبی عروقی در بیماران هایپرلیپیدمیک مصرف کننده لواستاتین مورد بررسی قرار گرفته است. در این مطالعه، تعداد 74 بیمار مبتلا به هایپرلیپیدمی به ترتیب مراجعه به کلینیک داخلی مرکز درمانی آموزشی هاجر(س) شهرکرد در یکی از دو گروه کنترل (لواستاتین mg/day 40) و مورد (لواستاتین mg/day 40 و پودر کرفس کوهی gr/day2) قرار گرفتند.

قبل از مطالعه، دو هفته و یکماه بعد از شروع مطالعه میزان کلسترول، تری گلیسیرید، لیپوپروتیین با دانسیته پایین (LDL)، لیپو پروتیین با دانسیته خیلی پایین (VLDL)، لیپوپروتیین با دانسیته بالا (HDL) و قند خون ناشتا (FBS) بیماران اندازه گیری گردید و با یکدیگر مقایسه شدند.

یافته ها: میزان کلسترول، تری گلیسیرید، LDL و VLDL خون، دو هفته و یک ماه بعد از مصرف کرفس کوهی کاهش یافت ولی این کاهش در دو گروه اختلاف آماری معنی داری نداشت. میزان HDL در گروه مورد افزایش و در گروه کنترل کاهش یافت. نسبت LDL به HDL در هر دو گروه کاهش داشت. میانگین FBS طی مطالعه بدون تغییر بود.

نتیجه گیری: مصرف پودر کرفس کوهی همراه با داروهای کاهنده چربی خون در بیماران هیپرلیپیدمیک احتمالا با افزایش HDL یا همان کلسترول خوب، ارتباط مثبت دارد.

منابع:
imna.ir
mehrnews.com
tebyan.net